(Review sách) Đại Dương Đen phần 1, những câu chuyện thật từ thế giới của người trầm cảm.

Trải qua 4 ngày tập trung một cách tuyệt đối, mình đã đọc xong Đại Dương Đen của tác giả Đặng Hoàng Giang và quyết định chia sẻ về quyển sách này bằng tất cả sự trân trọng, biết ơn và cảm phục của một độc giả. 

Cảm nhận ban đầu về Đại Dương Đen

Đại Dương Đen đến tay mình khi trời đang lập cơn dông bão. Trước đó vài ngày, mình đã nghe podcast của Vietcetera phỏng vấn tác giả Đặng Hoàng Giang nên cơ bản đã nắm được nội dung của nó, vì vậy mà thời điểm đi nhận hàng, mình đã cực kỳ cảm thán với sự trùng hợp giữa quyển sách này và bầu không khí lúc bấy giờ.

Về cảm quan, ấn tượng đầu của mình khi cầm sách trên tay là trang bìa được thiết kế khá ấn tượng với hình ảnh những vòng xoáy xanh tím giàu tính liên tưởng. Và chỉ khi đọc sách, mình mới thực sự hiểu ý nghĩa, câu chuyện đằng sau hình ảnh minh họa này:

“Chỉ cần một hôm trời ảm đạm, một chuyện buồn nghe từ người quen, thì dù trước mặt chị là chồng hay là con, tay trong tay, mắt nhìn mắt, nhìn mãi nhìn mãi, chị sẽ chỉ thấy một khoảng trống dẫn tới một không gian xanh tím, đặc quánh. Trong không gian đó, chị từ từ rơi qua nhiều tầng mà không thể bấu víu vào đâu. Bên trên, vầng sáng của mặt trời nhỏ dần và mời dần. Không có gì níu kéo sự tồn tại vật lý của Hoa nữa, xung quanh chị là lạnh lẽo, ẩm ướt và sợ hãi.”

Ngoài ra, màu sắc chủ đạo của quyển sách là trắng – đen – đỏ cũng tạo cho mình một cảm giác hòa hợp với chủ đề. Các tranh minh họa được thể hiện theo từng câu chuyện, tuy nhiên chi tiết này không để lại quá nhiều ấn tượng với mình. Có thể do mình bị hút sâu vào phần chữ hơn.

Về thể loại, Đại Dương Đen được tác giả Đặng Hoàng viết theo thể loại Phi hư cấu mang tính kể chuyện (Narrative non-fiction). Bằng việc sử dụng các kỹ thuật của văn học như cốt truyện, nhân vật thực, phỏng vấn, mô tả chân dung… trong một thể loại phóng sự, Đại Dương Đen đã thành công trong việc đưa người đọc hòa mình trong từng câu chuyện của mỗi nhân vật. Bạn đọc hoàn toàn có thể cùng đau nỗi đau của họ. Bên cạnh đó, cách tác giả xây dựng một kho dữ liệu các câu chuyện đã góp phần minh họa rõ ràng hơn cho các lý thuyết chuyên môn của phần 2 của quyển sách.

Về bố cục, sách được chia làm 2 phần với 29 chương, mỗi phần tập trung vào một vấn đề khác nhau nên trong quá trình review sách, mình cũng chia làm 2 phần để bạn đọc dễ theo dõi. Bài viết này mình sẽ tập trung vào phần 1 của quyển sách.

Phần 1, những câu chuyện thật từ thế giới của người trầm cảm.

Mười hai chương sách, mười hai nhân vật, mười hai gia đình nhưng lại chứa nhiều hơn mười hai câu chuyện khác nhau. Bởi đằng sau mỗi nhân vật là từng lớp thế hệ trong gia đình: có thể là bố mẹ, anh chị em, ông bà nội ngoại.

Đó là Thành, một kỹ sư 32 tuổi đã tự ví mình như một con thú triền miên trong trạng thái bị săn đuổi, nhìn đâu cũng thấy mối nguy.

Là Bảo Anh, 23 tuổi, người luôn đi tìm một hình tượng người bố, luôn muốn có được cảm giác là đàn ông cần, có giá trị với họ sau những tổn thương tâm lý thủa ấu thơ.

Là Hoa, 53 tuổi, người luôn cảm thấy cô đơn vô cùng tận, tới mức không rõ mình có đang còn tồn tại hay không trong cái hồ xanh tím.

Là Xuân Thủy, 41 tuổi, người lúc nào cũng nghĩ tới thời khắc mình chết, những hình dung về nó xâm chiếm lấy đầu óc anh, nằm đó, trong cơn đau hấp hối.

Là Thùy Dương, 24 tuổi, người đã gõ xuống hàng chục dòng chữ “Chỉ cần sống thôi. Không được rạch tay” với mong muốn vượt qua được một cơn episode. Người muốn mọi người xung quanh hiểu rằng, cuối cùng thì trầm cảm đã lấy đi mạng sống của người bệnh, giống như ung thư hay các bệnh khác vậy.

“Mình không muốn cái chết của mình khiến những người đang đau khổ giống mình ngoài kia bị kỳ thị và dán nhãn thêm.”

Đó còn là Uyên, là Hiển, là Thanh, là ông Thạch, là Quỳnh,… Xuyên suốt phần I của Đại Dương Đen, tác giả Đặng Hoàng Giang đã dùng sự nhẫn nại của mình để kể cho người đọc câu chuyện vừa dữ dội, vừa tê tái về những số phận. Họ, những con người bình thường như bao người nhưng đã và đang bị tước đi quyền được sống với nhân phẩm, được cống hiến, được yêu thương và hạnh phúc bởi sự định kiến, thiếu hiểu biết của chính gia đình và xã hội.

Trước khi đọc Phần I, mình đã chuẩn bị sẵn tâm lý đón nhận các cảm xúc tiêu cực, bởi các bệnh tâm lý nói chung và trầm cảm nói riêng đều không phải những chủ đề dễ dàng tiếp nhận. Đến tác giả cũng phải lên tiếng cảnh báo độc giả một câu ngay khi bước vào Phần 1 của quyển sách:

“Những câu chuyện thật việc thật ở đây có thể gây cảm giác nặng nề, mong bạn đọc lưu ý.”

Tuy nhiên, từ lúc bắt đầu với câu chuyện số 1 cho tới khi kết lại phần 1 ở câu chuyện số 12, mình hoàn toàn cảm thấy nhẹ nhõm. Có thể vì nhiều năm trước mình đã quá quen với những câu chuyện tương tự, hoặc trong suốt quá trình đọc, mình đã dặn bản thân luôn phải đứng ở vị trí một người lắng nghe đơn thuần nhất, không suy xét, đánh giá; không giáo điều với bất kỳ câu chuyện, nhân vật nào.

(Còn tiếp phần 2)

Thông tin cơ bản về sách

Tên sách: Đại Dương Đen

Tác giả: Đặng Hoàng Giang

Nhà xuất bản: Nhà Xuất Bản Hội Nhà Văn

Công ty phát hành: Nhã Nam

Các bạn có thể nghe thử miễn phí qua ứng dụng sách nói của Fonos hoặc đặt mua sách TẠI ĐÂY.

Về tác giả

Tiến sĩ Đặng Hoàng Giang là chuyên gia phát triển, nhà hoạt động xã hội và tác giả chính luận. Các hoạt động nghiên cứu và vận động chính sách của anh nhằm nâng cao chất lượng quản trị quốc gia và thúc đẩy tiếng nói của người dân. Anh nỗ lực mở rộng không gian xã hội dân sự, truyền bá tri thức, phá bỏ định kiến và kỳ thị, góp phần xây dựng một xã hội khoan dung và trắc ẩn.

Đặng Hoàng Giang tốt nghiệp kỹ sư tin học tại Đại học Công nghệ Ilmenau, Đức, và có bằng tiến sĩ kinh tế phát triển của Đại học Công nghệ Vienna, Áo. Những cuốn sách và bài viết của anh có sức ảnh hưởng rộng rãi trong xã hội. Một số tác phẩm khác của tác giả:

Bức xúc không làm ta vô can (Nhã Nam, 2015) Thiện, Ác và Smartphone (Nhã Nam, 2017) Điểm đến của cuộc đời (Nhã Nam, 2018) Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ (Nhã Nam, 2020).

Dự án Đường dây nóng Ngày Mai tham vấn tâm lý cho người trầm cảm. 

Đại dương đen không phải là điểm kết duy nhất trong hành trình kéo dài hai năm với người trầm cảm của Đặng Hoàng Giang. Trước khi cuốn sách được xuất bản, tác giả đã cùng một chuyên gia tâm lý khởi xướng dự án Đường dây nóng Ngày Mai (hotline: 0963061414 và fanpage: Đường dây nóng Ngày Mai) – một dịch vụ miễn phí, cung cấp thông tin về sức khỏe tinh thần và tham vấn tâm lý trực tiếp qua điện thoại cho người trẻ trầm cảm và người thân của họ. (Theo tuổi trẻ)